بالابر: راهنمای جامع انواع داربست و گزینههای جایگزین در صنعت ساختمان
داربست ساختاری موقت و بلند است که برای حمایت از کارگران و مصالح هنگام کار، معمولاً در کنار ساختمانی نصب میشود. داربستها از مواد مختلفی ساخته میشوند که رایجترین آنها چوب و فولاد هستند. با وجود اینکه فولاد گرانتر است، به دلیل دوام و ایمنی بیشتر، معمولاً مادهی ترجیحی برای داربست به شمار میرود. داربستهای ساخته شده کاملاً از چوب را داربست چوبی مینامند.
داربست میتواند تکقاب یا دو قاب باشد. داربست تکقاب یعنی تنها یک قاب از یک طرف داربست را نگه میدارد و ساختمان به عنوان تکیهگاه دیگر عمل میکند. داربست دو قاب به این معنی است که داربست کاملاً مستقل از ساختمان است.
اجزای داربست:
استانداردها: قطعات عمودی که به زمین متصل میشوند
لجرها: تکیهگاههای افقی که موازی ساختمان قرار دارند
براسها: قطعات مورب که به استانداردها و لجرها وصل شده و ثبات میدهند
پوتلاگها: قطعات کوتاه که لجر را به ساختمان در داربست تکقاب متصل میکنند
بوردینگها یا سکوی کار: قطعات پهن و صاف که کارگران روی آنها راه میروند
گاردریلها: قطعات افقی که در ارتفاع کمربند به استانداردها متصل میشوند و برای جلوگیری از سقوط هستند
توبوردها: قطعات باریک چوبی که بالای سکوی کار نصب میشوند تا از سقوط جلوگیری کنند
داربست معلق
داربست معلق شامل سکویهایی است که از بالا، معمولاً سقف، به وسیله طناب یا سیم آویزان شدهاند. این نوع داربست برای رسیدن به ارتفاعات بلند مناسب است، اما محدودیت وزنی و مشکل در حرکت افقی دارد. همچنین در بادهای شدید خطرناک است.
انواع داربست معلق شامل:
داربست کاتنری (Catenary): طنابها از بالا آویزان شدهاند و سکوی کار روی طنابهای افقی قرار دارد. قابل جابجایی نیست.
داربست فلوات (Float): طنابهایی با طول ثابت از تیرک پشتیبانی آویزاناند که دو لجر را نگه میدارند.
داربست داخلی معلق (Interior Hung): مشابه فلوات است ولی طنابها از دو تیرک پشتیبانی آویزاناند.
داربست دو نقطهای (Swing Stage): متداولترین نوع داربست معلق که سکویی است که در دو انتها به طناب یا سیم متصل شده و قابلیت بالا و پایین رفتن دارد.
داربست چندسطحی (Multilevel): چندین سکوی موازی که روی نردبانها قرار دارند و میتوانند چندین طبقه بسازند.
داربست چندنقطهای قابل تنظیم (Multipoint Adjustable): سکویی که توسط چهار طناب در گوشهها آویزان شده و میتوان ارتفاع آن را تغییر داد.
داربست سوزنی (Needle Beam)
داربستی که تیرهای سوزنی آن به طور عمود به ساختمان متصل شده و توسط طناب از بالا حمایت میشود.
داربست کنتلِور (Cantilever)
وقتی زمین توانایی تحمل داربست را ندارد یا فضای کافی برای سکوی پایین نیست، از داربست کنتلِور استفاده میشود.
داربست تکنقطهای قابل تنظیم (Single-point Adjustable)
داربستی که فقط توسط یک طناب آویزان شده و برای کارهایی مانند شستن پنجرههای آسمانخراشها استفاده میشود.
داربستهای حمایتی (Supported Scaffolding)
این نوع داربست از زمین ساخته شده و توسط استانداردهایی که به زمین متصل هستند حمایت میشود. محکم و قابل ساخت چندطبقه است ولی در زمینهای ناهموار یا با فضای محدود مشکلساز است.
انواع داربست حمایتی:
10. داربست قاب (Frame Scaffolding): متداولترین نوع، اقتصادی و آسان برای نصب.
11. داربست نردبانی (Ladder Jack): سادهترین نوع، شامل دو یا چند نردبان که به ساختار تکیه دارند.
12. داربست بالابر میلهای (Mast Climber): دارای میله عمودی و سکوی بزرگ متحرک است و برای بارهای سنگین مناسب است.
13. داربست متحرک (Mobile Scaffolding): دارای چرخ است و قابلیت حرکت روی زمین را دارد.
14. داربست چوبی (Pole/Wood Pole): داربستی که تمام قطعات آن چوبی است، اما امروزه کمتر استفاده میشود.
15. داربست تریستل (Trestle): با استفاده از نردبانهای پایهدار یا سهپایهها ساخته میشود و فقط یک طبقه دارد.
16. داربست لوله و بست (Tube and Coupler): از قطعات پیشساخته که با بست به هم متصل میشوند ساخته میشود.
جایگزینهای داربست
بالابر قیچی (Scissor Lifts):
بالابرهای متحرکی هستند که دارای پایه موتوریزه و سکوی قابل حرکت عمودی روی بازوهای قیچی شکل هستند. معمولاً کنترل آنها روی سکوی کار قرار دارد.
بالابر هوایی (Aerial Lifts):
شامل انواع بالابرهایی هستند که از سازه قیچی استفاده نمیکنند مثل بالابرهای بومدار یا سطلدار. این بالابرها نیز روی چرخ حرکت میکنند و توسط یک نفر قابل کنترلاند.


